Johannes Jacobus Maria van Heeswijk
| Jo van Heeswijk | ||
| ||
| Collectie SALHA, fotonr.71505 | ||
| Persoonsgegevens | ||
| Naam | Johannes Jacobus Maria van Heeswijk | |
| Geboren | Waalwijk, 23-05-1908 | |
| Overleden | ‘s-Hertogenbosch, 26-05-1995 | |
| Burgerlijke staat | Gehuwd met Henrica Antonia Schomaker | |
| Overige gegevens | ||
| Beroep(en) | Vertegenwoordiger en wethouder | |
Johannes Jacobus Maria (Jo) van Heeswijk (Waalwijk, 23 mei 1908 – ’s-Hertogenbosch, 26 juni 1995) was een zoon van Jan Willebrordus van Heeswijk en Jacoba Pieternella van Steenbergen. Op 18 juli 1935 trad hij in het huwelijk met Henrica Antonia Schomaker. Samen kregen zij zeven jongens (Antoon, Jan, Sjaak, Albert, Herman, Harrie en Ad) en twee meisjes (Coba en Liesbeth). Coba, de oudste dochter uit het gezin Van Heeswijk, mocht helaas slechts veertien jaar oud worden. Jo van Heeswijk was vertegenwoordiger, wethouder en ereburger van Waalwijk.
Niemand vermoedde aanvankelijk dat de joviale Jo van Heeswijk in de loop van zijn leven de gemeente 23 jaar lang als wethouder zou dienen en zich in die hoedanigheid verdienstelijk zou maken voor de sport en de opbouw van Waalwijk. Heel even zag het er namelijk naar uit dat hij een andere weg in zou slaan. Nadat hij in 1925 zijn diploma had behaald aan de vijfjarige Waalwijkse Rooms Katholieke Hogere Handelsschool (nu Dr. Mollercollege), volgde hij een opleiding als reserve-officier militaire administratie. Daarmee had hij in het leger carrière kunnen maken, maar als rasechte Waalwijker kon hij niet los komen van de schoenindustrie. Mogelijk had dit ook te maken met het gegeven dat zijn vader Jan een goede baan had bij Timtur, een gerenommeerde Waalwijkse schoenfabriek. Het was dan ook niet verwonderlijk dat ook Jo in deze branche terechtkwam. Hij zou zijn vrouw en kinderen voornamelijk onderhouden als hoofdvertegenwoordiger bij Helmitin, een bedrijf dat allerlei soorten lijm voor de schoenindustrie produceerde. Tijdens de oorlog werkte hij echter noodgedwongen tijdelijk bij de Waalwijkse distributiedienst.
Het gezin Van Heeswijk was van katholieke huize. Maar dagelijks kerkbezoek, zoals in die tijd gebruikelijk, vond men toch niet nodig. Een keer per week was meer dan genoeg. Naastenliefde, voor elkaar dingen doen en samen doelen bereiken waren belangrijk bij de Van Heeswijks en dit was ook de verklaring voor Jo's politieke drijfveren. Al op 31-jarige leeftijd, op 5 september1939, werd Jo van Heeswijk gemeenteraadslid voor de Rooms Katholieke Staatspartij. Voor deze partij zat hij in de raad tot 4 juli 1941, toen de bezetter een eind maakte aan de democratie. Op 28 mei 1948 betrad Van Heeswijk weer de raadszaal van het befaamde Kropholler-raadhuis. Nu namens de Katholieke Volkspartij (KVP), de opvolger van de Staatspartij. Het zou niet lang duren voor de kwaliteiten van Van Heeswijk op een verantwoordelijkere positie benut zouden worden. Op 28 mei 1951 verruilde hij zijn raadszetel voor een plaats in het College van Burgemeester en Wethouders. Het was het begin van een schitterende carrière.
Tot 29 augustus 1974 was hij onafgebroken wethouder in Waalwijk. Vanaf 1962 tot 1974 niet meer namens de KVP, maar voor de Algemene Werknemerslijst. Deze partij was door hemzelf opgericht als gevolg van een richtingenstrijd binnen de KVP. In totaal was Van Heeswijk maar liefst 23 jaar actief als wethouder. In die tijd groeide Waalwijk uit van een kleine gemeente tot een plaats van betekenis. De schoenindustrie bloeide nog en dat schiep ruimte voor de opbouw van Waalwijk met veel nieuwe woonwijken, een regionaal aansprekend winkelhart 'De Els' en niet te vergeten geweldige sportaccommodaties. Vooral onder dat laatste stond de handtekening van Van Heeswijk. Hij was niet alleen de wegbereider, maar stond ook op sportgebied bestuurlijk aan het roer. Menig vereniging dankte haar accommodatie en faciliteiten aan de daadkracht van deze wethouder. Daarnaast had hij, uit hoofde van de portefeuilles die hij beheerde, ook oog voor sociale kwesties. Zo was hij nauw betrokken bij de oprichting van de WML (Werkvoorziening Midden-Langstraat), een regionale instelling die zorg droeg voor de tewerkstelling van mindervaliden.
Naar eigen zeggen was zijn werk als wethouder, naast zijn baan in het bedrijfsleven, tijdrovend. ' Ik was 24 uur per dag in dienst van de gemeente,' merkte hij op. Dit betekende dat hij constant voor iedereen bereikbaar was en soms ook wakker lag van moeilijk of niet oplosbare problemen waar hij als wethouder van sociale zaken mee te maken kreeg. Van Heeswijk was een echt gemeenschapsmens die zich door zijn 'bon mots' gemakkelijk in alle kringen bewoog. Bovendien luisterde hij in cafés aan de bar graag naar wat de mensen hem te vertellen hadden. Geen wonder dus dat hem tijdens een speciale raadsvergadering bij zijn afscheid als wethouder en locoburgemeester -op 29 augustus 1974- van alle kanten lof werd toegezwaaid. Met name burgemeester Teyssen sprak bij die gelegenheid lovende woorden. Eerst op een wat hoogdravende toon: ' Uw hart en uw geest waren bij het volk; U bent zelf een ingewortelde Waalwijker.' Daarna meer beschouwend: ' Spreker heeft U leren kennen als een man met een speelse geest en daarnaast toch kritisch ingesteld met een benijdenswaardig gevoel voor humor en een eveneens benijdenswaardige charme van de eenvoud. Het is bijna onmogelijk een beeld van de persoon en het werk van de scheidende wethouder te schetsen. Tot 1968 heeft de wethouder de portefeuille van Gemeentewerken en Sportzaken onder zijn beheer gehad. Beide onderdelen vergden veel tijd en inspanning. De sportparken Elzenhoven en Olympia dragen het stempel van het beleid van de wethouder. Na het heengaan van zijn collega Karel van Laak als wethouder wisselde wethouder Van Heeswijk de portefeuille van Gemeentewerken voor de portefeuille van Sociale Zaken, maar behield Sportzaken, omdat de sport een deel van zijn leven is. Hel terrein van de Sociale Zaken lag de wethouder ook helemaal, want deze is immers een man die met hart en geest bij het volk staat en uit het volk is voortgekomen.' Teyssen zou Teyssen niet zijn als hij het eerste deel van zijn toespraak niet weer met een schitterende volzin zou besluiten: 'Deze man werd geroepen om op de bres te staan voor de zorgen en noden van een klein deel van de bevolking'. Jo van Heeswijk maakte zich, aldus Teijssen, ook sterk voor nieuwe huisvesting van de sociale dienst in de Mr. van Coothstraat. Een veranderende zorgsamenleving moest wel passende behuizing hebben en Van Heeswijk onderkende dat voor Waalwijk. Dit gebouw kwam er dankzij zijn inspanning, al zullen weinig mensen dit weten. Bekender waren de realisering van het overdekte zwembad aan de Olympiaweg en de sporthal aan de Taxandriaweg. Als huldeblijk voor zijn inzet voor de gemeenschap van Waalwijk richtte burgemeester Teyssen tijdens deze speciale raadsvergadering nogmaals het woord tot Van Heeswijk: ' Wethouder Van Heeswijk, U mag de geurende palm van dankbaarheid wegdragen, niet alleen uit deze zaal, maar uit de gehele gemeenschap. Het is voor de Voorzitter een grote vreugde te kunnen Mededelen dat de Raad van de gemeente Waalwijk -vandaag in vergadering bijeen- heeft besloten om wethouder Van Heeswijk het ereburgerschap van de gemeente Waalwijk toe te kennen.'
Ook tijdens deze laatste vergadering toonde Van Heeswijk zijn veel geroemde humor. Aan hem en de eveneens vertrekkende Rien van Eijl, wethouder en aardrijkskundeleraar op het Dr. Mollercollege, werd toen onder meer een wijnatlas aangeboden. Daarover merkte hij in zijn afscheidsspeech op: ' Laat Van Eijl die maar aardrijkskundig bekijken, ik doe het drankkundig. Hij leert er van waar het groeit, ik hoe het smaakt.'
Het ereburgerschap van Waalwijk was niet de enige onderscheiding die hem ten deel viel. Ook ontving hij de pauselijke onderscheiding Pro Ecclesia en werd hij tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau benoemd. Hij bezat verder de Ere-oorkonde van Verdienste van Stadt Unna vanwege zijn inzet voor de jumelage met deze Duitse zusterstad van Waalwijk. Erevoorzitter was hij van de Waalwijkse Zwemvereniging en de Reddingsbrigade. Daarnaast was hij erebestuurslid van RKC, erelid van het Centraal Carnavalscomité Schoenlapperslaand, erelid van carnavalsvereniging De Kaaischijters en erelid van de carnavalsvereniging Allée Vooruit. Ook de biljartsport — die in Waalwijk groot was geworden door de prestaties van onder meer Kees de Ruijter en Rini van Bracht eerde Van Heeswijk door jaarlijks de Van Heeswijkbokaal uit te reiken aan het grootste talent van de Jeugd Biljart Club Waalwijk.
Uit gesprekken met Albert, een van zijn zonen en als raadslid voortzetter van de Algemene Werknemerslijst (later Gemeentebelangen) duidelijk naar voren dat de titel ereburger van Waalwijk de onderscheiding was waarop Jo van Heeswijk -die overigens een zekere mate van ijdelheid niet ontzegd kan worden - het meest trots was. De laatste jaren van zijn leven vielen hem zwaar, zeker na het overlijden van zijn vrouw. Hij las veel en hield van tuinieren, maar met het klimmen der jaren werd ook dit steeds minder. Echter, tot aan zijn dood in 1995 bleef hij op de achtergrond betrokken bij het wel en wee van de sport in Waalwijk. Daar kon hij geen afstand van nemen, want Van Heeswijk en sport hoorden bij elkaar.
De Taxandriahal is al weer enkele jaren geleden gesloopt en het overdekte zwembad onderging inmiddels hetzelfde lot om plaats te maken voor het nieuwe Dr. Mollercollege en de Walewyc-MAVO. Daarmee zijn twee tastbare bewijzen van Van Heeswijks sportambities verdwenen. Maar onuitwisbaar blijven de ontelbare uren sport- en spelplezier die vrijwel iedere Waalwijker op het sportveld, in het zwembad of in de sporthal beleefde. Die herinneringen zijn, met dank aan Jo van Heeswijk, blijvend.
AppendixBronnen
De oorspronkelijke tekst van dit artikel is met toestemming van auteur Ton de Groot en uitgever Erfgoed Brabant overgenomen uit Brabantse Biografieën 8, Sprang-Capelle, Waalwijk, Waspik. Zie voor meer Brabantse biografieën de website van Thuis in Brabant. |
