Jos Groenen
Adrianus Josephus Groenen (Waalwijk, 11 mei 1884 – Hamburg, 29 maart 1959) was een operazanger van Waalwijkse komaf, die in geheel Europa triomfen vierde.
Als zoon van een schoenfabrikant was Jos voorbestemd om in zijn vaders voetsporen te treden. Samen met zijn broers zette hij na de dood van hun vader dan ook het familiebedrijf voort, maar zijn hart lag bij de muziek. Al op jonge leeftijd was hij lid geworden van de Liedertafel Oefening & Vermaak, waar zijn grote talent snel werd ontdekt. Zijn eerste solo-optreden vond plaats in juni 1903. Gestimuleerd door zijn muzikale vrienden ging Jos op zangles bij Peter Kallenbach in ’s-Hertogenbosch en vervolgde zijn studie daarna aan het Amsterdamsch Conservatorium, waar hij in 1908 met goed gevolg eindexamen deed. Om zijn opleiding tot concertzanger te voltooien, vertrok Jos in 1911 naar Kiel, maar niet voordat hij met een speciale liederenavond afscheid had genomen van zijn Waalwijkse fans en de Liedertafel hem had benoemd tot erelid. In 1913 trad hij in dienst bij het Mainzer Stadttheater en debuteerde daar in de opera De Vliegende Hollander. Na een engagement in Wenen, verhuisde Jos in 1917 met zijn gezin naar Hamburg waar hij tot aan zijn pensioen verbonden zou blijven aan het toenmalige Stadttheater (nu Staatsoper). Hij gaf daarnaast gastvoorstellingen in diverse Nederlandse concertzalen maar ook in Londen, Barcelona, Kopenhagen, Berlijn, Brussel, Antwerpen, Praag en diverse theaters in Frankrijk en Italië zong hij de sterren van de hemel. Een gastoptreden in de opera van New York kon wegens de oorlog niet doorgaan; een uitnodiging om te komen zingen in Buenos Aires moest hij wegens verplichtingen elders afslaan. Ondanks alle successen vergat deze wereldster zijn geboorteplaats niet. Zeer regelmatig trad hij geheel belangeloos in Waalwijk op. De opbrengst van die avonden was meestal bestemd voor een goed doel. Het optreden in Hamburg op 4 maart 1945 staat officieel te boek als zijn laatste, maar zijn àllerlaatste concert vond echter plaats in de stad waar hij zijn eerste triomfen vierde. Op 13 mei 1947 verzorgde Jos Groenen samen met de Liedertafel Oefening & Vermaak namelijk nog een zeer druk bezochte opera-avond in Waalwijk. De Echo van het Zuiden stelde bij die gelegenheid vast dat ‘de geweldige, warme baritonstem nog weinig van de jaren geleden had.’
Bron
De oorspronkelijke tekst van dit artikel is met toestemming van auteur Ineke van den Houdt-Swinkels gebaseerd op ‘Jos Groenen, onze groote opera-zanger,’ De Klopkei (34e jaargang, 4e kwartaal 2010).
