Johannes Petrus van Delft

Johannes Petrus van Delft
Zelfportret van Jan van Delft (Collectie familie Van Delft)
Persoonsgegevens
Geboren	Waalwijk, 6 september 1879
Overleden	Tilburg, 20 november 1952
Overige gegevens
Beroep(en)	kunstschilder

Johannes Petrus (Jan) van Delft (Waalwijk, 6 september 1879 – Tilburg, 20 november 1952) was kunstschilder en directeur van de Waalwijkse Teekenschool.

Leraar

Jan van Delft kwam ter wereld als zoon van Theodorus Arnoldus van Delft en Geertruida M. Vermeer. Vader Dorus was huis- en decoratieschilder, tekenleraar, fotograaf en directeur van de Gemeentelijke Teekenschool. Hij onderkende daarom al vroeg het talent van zijn zoon, maar was er ook van overtuigd dat met kunstschilderen geen droog brood te verdienen was. Hij stond er dus op dat Jan en later diens ook met artistiek talent gezegende broertje Theo, een goede opleiding zouden krijgen. Nadat de cursus op de Waalwijkse Teekenschool voltooid was, ging Jan daarom naar de Koninklijke School voor Nijverheid en Beeldende Kunsten te ’s-Hertogenbosch om zich verder te bekwamen. En met succes: in 1903 werd hij leraar aan de Waalwijkse Teekenschool. Ondanks zijn jeugdige leeftijd benoemde de gemeenteraad hem op 14 oktober 1904, vier maanden na het overlijden van zijn vader, op dezelfde school tot directeur. Hij bleef echter ook studeren en haalde aan de Rijksnormaalschool te Amsterdam in augustus 1911 de onderwijsacte M.O. Tekenen. In 1912 nam hij ook de leiding op zich van het tekenonderwijs op de toen net opgerichte Academie van Beeldende Kunsten der R.K. Leergangen in ’s-Hertogenbosch. Van 1915 tot 1917 doceerde hij daarnaast nog aan de Rijksschool voor Leerlooiers en Schoenmakers in Waalwijk. Op 9 juli 1913 trouwde Jan in Besoijen met Adri Groenen (een dochter van schoenfabrikant Groenen) en hun huwelijk werd gezegend met twee zoontjes, Theo (1914) en Sjef (1915). Op 10 januari 1917 overleed Adri aan de gevolgen van de Spaanse griep. Moeder van Delft kwam terug naar Waalwijk om voor haar zoon en diens oudste zoontje Theo te zorgen. Kleine Sjef werd liefdevol opgenomen in het gezin van Adri’s broer, Jan Groenen. In 1918 werden de Leergangen verplaatst naar Tilburg en enige tijd later besloot Jan, met zijn beide kinderen en zijn moeder, ook naar Tilburg te verhuizen. Het directeurschap van de Waalwijkse Tekenschool bleef in de familie: broer Theo nam het roer over.

Portret van Theodorus A. van Delft, geschilderd door zoon Jan (Collectie Gemeentearchief Waalwijk).

Kunstenaar

De journalist die in de Nieuwe Tilburgsche Courant van 17 februari 1923 schreef dat Jan van Delft ‘een begaafde’ was ‘wien de muzen bij de geboorte het voorhoofd kusten,’ had volkomen gelijk. De professionele artistieke loopbaan van Jan begon in feite in 1904 met het portret dat hij op diens sterfbed van zijn vader maakte. Dit portret, van de op dat moment nog onervaren schilder, trok tijdens een expositie enige tijd later de aandacht en zou het begin vormen van een lange reeks opdrachten. In korte tijd wist Jan zich zodanig te ontwikkelen dat de bekende kunstcriticus Henri H. van Calker in 1916 al schreef dat Jan van Delft als portretschilder van buitengewone betekenis was. Hij schilderde het portret van talloze notabelen, waaronder kardinaal Van Rossem en prinses Juliana. Jan is vooral bekend door zijn portretten, maar schilderde daarnaast ook landschappen, stillevens en bloemen. Op het persoonlijke vlak vond hij nieuw geluk bij Camilla Henriëtte Dörn, met wie hij in 1926 in het huwelijk trad. Zij kregen samen vijf kinderen. Ter gelegenheid van zijn 70e verjaardag bood de Kunstkring Tilburg hem een eretentoonstelling aan en in 1949 werd hij benoemd tot ereburger van Tilburg. Even optimistisch en evenwichtig als hij in het leven stond, aanvaardde Jan van Delft zijn overlijden, op 20 november 1952 te Tilburg. ‘Ge kunt net zo goed zingend de hemel ingaan als treurend.’

Bronnen De oorspronkelijke tekst van dit artikel is met toestemming van de redactie overgenomen uit De Klopkei, 35e jaargang, 1e kwartaal 2011.